Czeski film

Czeska kinematografia to temat-rzeka. Można by o niej napisać kilkutomową encyklopedię.

Ja Wam dziś zaproponuję zaledwie kilka ciekawych pozycji, do jakich dotarłam w ciągu ostatnich lat. To nie żaden, Bóg wie jaki, research konsultowany ze specjalistami z tej dziedziny i zakrapiany litrami śliwowicy. To raczej lista filmów, które przypadkiem udało mi się obejrzeć i nie żałowałam tego.

Fair play (dramat, 2014 rok) Czechosłowacja, lata 80-te. Młoda sprinterka ma nadzieję na dostanie się do kadry i uczestnictwo w olimpiadzie. Jej lekarz i trener naciskają na dziewczynę, by zaczęła brać sterydy anaboliczne. Ona nie chcąc przyjmować dopingu, trenuje ponad siły, by mieć lepsze wyniki. Służba bezpieczeństwa szantażuje matkę dziewczyny, by zaczęła donosić na mężczyznę, w którym jest zakochana. W przeciwnym razie kariera córki zawiśnie na włosku.

Šmejdi (dokument, 2013) Film warty obejrzenia nie tyle ze względu na jakość czy zdjęcia, ale głównie ze względu na to, że porusza problem, o skali którego mało wiemy, a może także nas kiedyś dotyczyć. Chodzi o wykorzystywanie starszych osób przez firmy handlujące różnymi, nazwijmy to po imieniu, gratami i zmuszające seniorów do zakupu produktów kiepskiej jakości w astronomicznie wysokich cenach. Firmy te zachęcają darmowymi wycieczkami, obiadami czy prezentami, a następnie metodą manipulacji, poniżania, zastraszania, a bywa, że i przemocy fizycznej zmuszają seniorów do podpisywania umów o zakup rzeczy, których w "normalnych warunkach" nigdy by nie kupili.

Habermannův mlýn (dramat historyczny, 2010) Oparta na faktach historia mieszkającego w Sudetach niemieckiego młynarza. Habermann mówi po czesku, ma przyjaciół Czechów,  po wybuchu II Wojny Światowej staje po ich stronie. Jednakże po zakończeniu wojny nikt nie robi podziału na dobrych i złych Niemców. Rodzina Habermanna zostaje wypędzona, a on sam zamordowany.

7 dní hříchů (dramat historyczny, 2012) Film porusza podobną tematykę jak Habermannův mlýn. Zbliża się koniec II Wojny Światowej, wojny, którą Niemcy rozpętali, a teraz ją przegrywają. Niemiecka ludność cywilna zamieszkała na terytorium protektoratu Czech i Moraw zaczyna czuć się, bardziej niż kiedykolwiek, niemile widziana. A także zupełnie bezbronna wobec aktów zemsty. O tym filmie pisałam już wcześniej tu.

Obywatel Havel (film biograficzny, 2008) Bardzo przyjemny film opowiadający o jednym z najwybitniejszych czeskich polityków. Bez zadęcia i patosu. Pokazuje, że Havel był "jednym z nas", lubił muzykę rockową, alkohol i tytoń.

Pelíšky - (komediodramat, 1999 rok). Czechosłowacja, druga połowa lat 60-tych. Głowa rodziny, a zarazem oficer armii, głęboko wierzy, że ustrój komunistyczny, w jakim żyje, jest najlepszym z możliwych. Kupuje synowi na święta okropne buty wyprodukowane we wschodnich Niemczech i nie może zrozumieć, dlaczego nastolatek jest załamany. Według ojca te z bratniego kraju są przecież lepsze niż te zachodnie. Świat ojca się zawali, kiedy w 1968 roku Czechosłowację najedzie wojsko Układu Warszawskiego. Więcej na ten temat tu.

Tmavomodrý svět (dramat wojenny, 2001) Trwa II Wojna Światowa. Czescy lotnicy docierają do Anglii, by tam walczyć w ramach RAF-u. Czekają ich tam trudne chwile, nie tylko w powietrzu, gdzie co dzień ryzykują życie walcząc z niemieckimi myśliwcami, ale także na ziemi, gdzie muszą szybko nauczyć się zupełnie obcego im języka,  rywalizować z angielskimi lotnikami, a bywa, że i zmierzyć się z odrzuceniem przez ukochaną kobietę.

Plakat ze str.:http://www.warez.azbase.net

Dzikie pszczoły (dramat, 2001) Film, którego akcja dzieje się na jednej z północno-morawskich wsi, ale daleko mu do sielankowego obrazu. Na wsi panuje marazm, każdy dzień wygląda niemal identycznie, tj. równie beznadziejnie. Jedyną rozrywką mieszkańców jest picie alkoholu i impreza w remizie.

Knoflíkáři (komedia, 1997) Film składający się z 6 historii pełnych czarnego humoru, absurdu,  ironii, niecodziennych postaci i dziwnych zboczeń. Jeden z widzów określił ten film jako "czeski Lynch".

Teatr Járy Cimrmana -  skecze i sztuki teatralne traktujące przeważnie o fikcyjnym czeskim geniuszu nazywającym się nie inaczej jak Jára Cimrman. Wprawdzie miało być o filmie, ale z racji tego, że o teatrze wpisu nie będzie (w każdym razie nie w ciągu najbliższych lat), nie omieszkam zamieścić tu informacji o najbardziej czeskim zjawisku kulturowym spośród wszystkich czeskich zjawisk kulturowych. Teatr Járy Cimrmana jest tak absurdalny, że niedoświadczony polski widz myśli, że ktoś urządza sobie z niego żarty. Usiłowałam oglądać poszczególne sztuki na Youtubie, ale żadnej nie dałam rady obejrzeć do końca. Tylko dla wytrwałych Czechofili.

Jak jsme hráli čáru (dramat historyczny, 2014) Czasy żelaznej kurtyny. Młody chłopiec planuje ucieczkę do Austrii, gdzie przebywają jego rodzice. Nie wie, że na każdego uciekiniera czyhają pogranicznicy.

Butelki zwrotne (komedia, 2007) Emerytowany nauczyciel, by dorobić, zatrudnia się w supermarkecie w punkcie skupu butelek. Jego żona udziela korepetycji  z języka niemieckiego panu, który chodzi na lekcje nie dla nauki, ale dlatego, że jest zakochany w swojej korepetytorce. Piękny film o dojrzałej miłości, rozbestwionej młodzieży i o tym, jak naprawdę wygląda praca nauczyciela.

Bobule (komedia, 2008) Mam wrażenie, że od czasów tej lekkiej komedii zaczęła się moda na Południowe Morawy. Młody oszust i kombinator uciekając przed praska policją dociera na Morawy. Tam znajduje nie tylko bezpieczny azyl, ale także miłość.

Jedna ręka nie klaszcze (komedia, 2003) Czarny humor w czeskim wydaniu. Perypetie młodych mężczyzn, którym szczęście nie dopisuje. Nie trzyma w napięciu, ale jest tam kilka zabawnych tekstów, m.in. "Spotkamy się za dziesięć minut."  -"Ale ja nie mam zegarka."   -"Dobrze, to za piętnaście."

Samotáři (komediodramat, 2000) Podobny klimat jak Jedna ręka... ale z lepszymi pomysłami i lepszą gra aktorską. Film niesie uniwersalne przesłanie mówiące, że nikt nie pragnie być samotny.

Ve stínu (dramat kryminalny, 2012) Akcja filmu toczy się w Czechosłowacji w latach 50-tych. Dobry, ale bardzo ponury film o realiach tamtych strasznych czasów bezprawia w państwie i bezsilności przeciętnego obywatela.

Želary (dramat historyczny, 2003) Czasy II Wojny Światowej. Młoda kobieta studiuje medycynę, pracuje jako pielęgniarka w szpitalu i jest zaangażowana w ruch oporu. Przychodzi moment, kiedy kobieta, by ocalić życie, musi się ukryć. Przyjmuje nową tożsamość, ucieka na wieś w górach, gdzie nie ma żadnej cywilizacji i gdzie czas zatrzymał się w miejscu jakieś 150 lat temu. Dodatkowo musi udawać żonę prostego chłopa.

Vrchní, prchni! (komedia, 1980) Księgarz, a zarazem  kobieciarz, ma niezbyt dobrą sytuację finansową. By jej zaradzić dopuszcza się oszustwa - przebrany w strój kelnera przyjmuje pieniądze od gości w restauracjach, po czym ucieka. 

Otesánek (film na podstawie baśni ludowej, 2000) Para nie może doczekać się upragnionego dziecka. Pewnego dnia mężczyzna przynosi do domu pieniek drzewa do złudzenia przypominający dziecko. Kobieta tuli je, nosi, śpiewa mu jak niemowlęciu. Nagle Otesánek ożywa i teraz dopiero zaczynają się problemy. Film z bardzo surrealistycznymi scenami, chwilami przerażający. Ale bardzo dobry!

Smrt krásných srnců (komediodramat, 1986) Film na podstawie książki Oty Pavla o tym samym tytule ukazuje życie czesko-żydowskiej rodziny przed i po wybuchu II WŚ. To piękny film o życiu, o miłości, straconych nadziejach, zawiści i nierozerwalnym związku człowieka z przyrodą.

Pociągi pod specjalnym nadzorem (komediodramat, 1966) Klasyka, arcydzieło czeskiej kinematografii, które znalazło się na liście 100 najlepszych filmów wytypowanej przez magazyn Time w 2005 roku. Film na podstawie książki Bohumila Hrabala opowiada burzliwą historię młodego mężczyzny, który zaczyna pracę na stacji kolejowej.

Błędem byłoby pominięcie genialnych czeskich seriali!

Nemocnice na kraji města czyli Szpital na peryferiach z 1977 roku to prawdopodobnie najbardziej znany i najlepszy serial czechosłowacki. Trzyma widza w napięciu. Opowiada niezwykle ciekawe, nieraz tragiczne losy pracowników oddziału ortopedii peryferyjnego czeskiego szpitala. Ujęcia powstawały w autentycznym szpitalu, na salach operacyjnych, w gabinetach lekarskich. Krąży anegdotka, że serial nie był pokazywany w Związku Radzieckim, ponieważ tamtejsi ludzie i tak by nie uwierzyli, że istnieją takie szpitale (chodzi o nowoczesne wyposażenie i sprzęty).

Chalupáři (1975) Kolejny kultowy czechosłowacki serial. Opowiada o emerycie, który przeprowadza się z miasta na wieś. Aby dziadkowi się nie nudziło, odwiedza go wnuczek z Pragi i pewna bardzo atrakcyjna miejscowa rozwódka.

Kosmo (2017) miniserial o tym, jak Polacy, Czesi i Słowacy biorą udział w projekcie kosmicznym i próbują wylądować na Księżycu. Sporo niezłych żartów na temat przedstawicieli wszystkich 3 narodów oraz naprawdę soczysta kpina z czeskiej polityki. Musicie to zobaczyć!

Vinaři (2014) Serial, którego akcja toczy się w południowo-morawskiej wsi. Lekki, niezwykle pogodny i optymistyczny film. Rewelacyjnie nastraja. Dziadek, właściciel winnicy, zawsze wszystko wie najlepiej, wie, na czym polega dobre życie i stara się uchronić córkę i wnuki przed wynaturzeniami wielkomiejskiego (tj. praskiego) życia. Nie mogło zabraknąć drwin z mieszkańców Pragi i Czech w ogóle.

Tak w ramach ciekawostki - u nas "czeski film" poza dosłownym znaczeniem, ma też drugie, idiomatyczne znaczenie, tj. "nie wiadomo, o co chodzi". W języku czeskim także istnieje odpowiednik naszego powiedzonka "czeski film". Jest to "španělská vesnice", czyli "hiszpańska wieś".

Jak zwykle zachęcam do śledzenia fejsbukowej strony bloga. 

Za polubienie i udostępnienie otrzymacie odpust zupełny! (Piszę ten tekst pod Jasną Górą, a zatem nie może być inaczej :)